De Exotic Kat: Waar twee werelden samenkomen

De Exotic Shorthair is een kat die direct in het oog springt. Met zijn ronde kop, grote expressieve ogen en dichte, pluche vacht heeft hij een onweerstaanbaar knuffelbare uitstraling. Maar achter dit unieke uiterlijk schuilt een verrassende combinatie van eigenschappen die hem tot een bijzondere huisgenoot maken. Wat maakt de Exotic zo geliefd? En waar moet je op letten bij dit ras? Je ontdekt het hier.

Uiterlijk

De Exotic Shorthair is een ras dat direct herkenbaar is door zijn compacte bouw en kenmerkende, teddybeerachtige gezicht.¹ Dit ras is het resultaat van kruisingen tussen de Perzische kat en de American Shorthair, waardoor het de ronde, massieve lichaamsstructuur van de Perzische kat heeft behouden, maar met een kortere en dichtere vacht.²

Het meest opvallende kenmerk van de Exotic Shorthair is zijn grote, ronde kop met een brede schedel. De ogen zijn groot, vol en expressief, wat bijdraagt aan de vriendelijke en soms dromerige uitstraling. De oren zijn klein en afgerond en staan breed uit elkaar, passend bij de ronde vorm van het gezicht.³ De korte, brede neus met een duidelijke stop tussen de ogen is typerend voor brachycephale rassen, zoals ook te zien is bij de Perzische kat.⁴ Deze gezichtsstructuur geeft de Exotic Shorthair zijn schattige, bijna popachtige uiterlijk, maar kan ook bepaalde gezondheidsproblemen met zich meebrengen, zoals ademhalingsproblemen en traanvloed.⁴

Het lichaam van de Exotic Shorthair is stevig en gespierd, met een korte, brede romp en een diepe borst. De poten zijn kort en dik met grote, ronde voeten, wat bijdraagt aan de gedrongen, compacte uitstraling van het ras. De staart is relatief kort, goed in verhouding met het lichaam, en heeft een afgeronde punt​.³

Wat de vacht betreft, onderscheidt de Exotic Shorthair zich van zijn Perzische voorouders door zijn korte, maar zeer dichte en zachte vacht. Deze vacht is iets langer dan die van typische kortharige rassen, maar behoudt de volle, pluche textuur die liefhebbers van het ras zo waarderen.² De ondervacht is dik, waardoor de Exotic Shorthair een weelderig, knuffelbaar uiterlijk krijgt. De rasstandaard accepteert een breed scala aan kleuren en patronen, waaronder effen, tabby, schildpad en colorpoint-varianten​.³

Door de selectieve fok op uiterlijke kenmerken is de Exotic Shorthair een van de meest populaire raskatten geworden, vooral in de Verenigde Staten.⁴ Zijn unieke combinatie van een Perzisch uiterlijk met minder intensieve verzorging maakt hem aantrekkelijk voor mensen die houden van de Perzische look, maar liever geen lange vacht onderhouden.

Karakter

De Exotic Shorthair staat bekend om zijn zachte en aanhankelijke karakter. Net als zijn Perzische voorouders is deze kat rustig, sociaal en gehecht aan zijn gezin.² Toch heeft de Exotic actievere en speelsere kant dan de typische Pers,¹ wat waarschijnlijk te danken is aan de invloed van korthaar-rassen in zijn genetische achtergrond. Dit maakt hem een fijne huisgenoot die zowel geniet van ontspannen momenten op schoot als van af en toe actieve speelsessies.⁵ Door zijn korte neus heeft hij wel een grotere kans op moeite met ademen en is hij daarom minder actief dan de meeste rassen.

Een van de meest opvallende karaktertrekken van de Exotic Shorthair is zijn sociale aard. Dit ras is over het algemeen mensgericht en zoekt graag contact, maar op een subtiele en niet-opdringerige manier. In tegenstelling tot sommige rassen die constant aandacht eisen, is de Exotic eerder zachtaardig en geduldig. Hij zal je volgen van kamer naar kamer, gewoon om in je buurt te zijn. en springt zonder aarzeling op schoot wanneer hij daar zin in heeft.²

Hoewel de Exotic Shorthair vriendelijk is, is hij minder vocaal dan bijvoorbeeld de Siamese kat. Hij communiceert op vergelijkbare manier als Pers. Een zachte, soms nauwelijks hoorbare manier, vaak met een lichte trilling in zijn stem of een zachte miauw wanneer hij iets wil.⁵

Wat betreft interactie met andere dieren en mensen, heeft de Exotic over het algemeen een tolerant karakter. Dit ras is niet snel agressief en past zich goed aan in huishoudens met meerdere katten.⁵ Over het algemeen kan hij ook goed over weg met andere huisdieren zoals honden. Hij is over het algemeen vriendelijk en benaderbaar, ook tegenover vreemden.⁶ Nieuwe mensen worden over het algemeen zonder aarzeling geaccepteerd, en de meeste Exotic Shorthairs zich graag aanhalen zonder tekenen van schuwheid te vertonen.

Zijn speelse kant komt vooral naar voren in jonge jaren, maar ook als volwassen kat blijft de Exotic Shorthair genieten spelen. Hij is intelligent en kan zich goed vermaken, maar heeft niet de onstuimige energie van bijvoorbeeld een Bengaal of een Abyssinian.⁶ Hierdoor is hij geschikt voor zowel gezinnen als alleenstaanden, zolang er voldoende aandacht en mentale stimulatie is.

Op het gebied van erfelijke gedragseigenschappen valt de Exotic Shorthair binnen de categorie van rassen die minder agressie naar mensen vertonen en een gemiddelde mate van sociaal gedrag laten zien.⁵ Wel zijn er individuele verschillen: sommige Exotics kunnen iets onafhankelijker zijn dan andere en kiezen hun momenten van aandacht zelf. In vergelijking met andere rassen is de kans dat een Exotic Shorthair terughoudend of schuw is relatief klein, maar er kunnen variaties zijn afhankelijk van genetica en opvoeding.⁶

Samenvattend is de Exotic Shorthair een aanhankelijke, zachtaardige en sociale kat met een speels randje. Hij past zich goed aan verschillende leefomstandigheden aan en geniet van menselijk gezelschap zonder opdringerig te zijn. Zijn combinatie van een relaxed en liefdevol karakter met een lichte speelsheid maakt hem tot een ideaal huisdier voor wie op zoek is naar een evenwichtige en charmante kat.

Overzicht Gedragseigenschappen

De tabel geef de kans op verschillende positieve en negatieve gedragseigenschappen weer. Dit wil niet zeggen dat elke kat van dit ras ook dit gedrag vertoont. Het is de neiging van een ras om dit gedrag te vertonen volgens verschillende onderzoeken.^1,5,6

Verzorging

De Exotic Shorthair staat bekend als een onderhoudsarm alternatief voor de Perzische kat. Hij wordt dan ook wel eens “de Perzische kat van de luie man genoemd”.¹ Dit betekent niet dat hij zonder verzorging kan, of minder verzorging dan andere rassen nodig heeft. Door zijn korte, dichte vacht en brachycefale schedelvorm zijn er specifieke aandachtspunten waar eigenaren rekening mee moeten houden.⁷ Dit ras heeft dan ook meer verzorging nodig dan de meeste andere kattenrassen. Katteneigenaren van rassen met brachycefale schedelvorm, zijn het minst geneigd hun ras aan te bevelen, voornamelijk vanwege problemen met de verzorging/gezondheid.⁴

Vachtverzorging

Hoewel de Exotic Shorthair geen lange haren heeft zoals de Perzische kat, beschikt hij wel over een extreem dichte ondervacht. Dit kan leiden tot klitten en een verhoogde kans op haarballen als de kat zichzelf niet goed kan verzorgen. Regelmatig borstelen helpt losse haren te verwijderen en vermindert de kans op overmatig verharen​. In tegenstelling tot langharige rassen hoeft hij niet dagelijks geborsteld te worden. Toch helpt een (paar) keer week wel om de vacht in goede conditie te houden.

Daarnaast kunnen sommige Exotics last krijgen van een vette vacht, vooral op de staart, wat kan resulteren in “stud tail” (overmatige talgproductie). Dit kan worden verholpen met milde kattenshampoo of door het gebied regelmatig schoon te maken met een vochtige doek​.

Gezichtsverzorging en ademhaling

Door de korte neus en platte schedelstructuur kan de Exotic Shorthair last hebben van traanvloed en verstopte traanbuizen. Hierdoor kunnen donkere vlekken ontstaan rond de ogen, vooral bij lichtere vachtkleuren.⁷ Dagelijkse reiniging van de ooghoeken met een zachte, vochtige doek helpt om ophoping van traanvocht te voorkomen en voorkomt huidirritaties.

Brachycephale katten, zoals de Exotic Shorthair, kunnen ook ademhalingsproblemen ervaren door vernauwde neusgaten en een korte neusholte.⁷ Dit kan zich uiten in snurken of luidruchtige ademhaling, vooral bij inspanning of warmte. Hoewel niet alle Exotics ernstige ademhalingsproblemen hebben, moet je wel hun ademhaling in de gaten houden en zorgen dat ze niet oververhit raken, vooral op warme dagen.⁷

Tandheelkundige verzorging

Naast ademhalings- en oogproblemen melden eigenaren van brachycefale katten zoals de Exotic ook vaak tandheelkundige problemen.⁴ De afwijkende schedelconformatie kan namelijk leiden tot een verminderde ruimte in de mond, waardoor tandsteenvorming en malocclusie (afwijkende stand van de tanden) kunnen optreden.

Regelmatige controle door de dierenarts en het poetsen van de tanden helpen mee aan een goede mondgezondheid. Droogvoer kan helpen bij het verminderen van tandplak, maar een combinatie van nat– en droogvoer is vaak het beste voor de algehele gezondheid​.

Voeding en gewichtsbeheersing

Exotic Shorthairs hebben de neiging om minder actief te zijn dan sommige andere rassen, wat betekent dat ze gevoelig kunnen zijn voor gewichtstoename als ze niet de juiste voeding krijgen​.⁶ Een gebalanceerd dieet met voldoende eiwitten en een gecontroleerde calorie-inname helpt om overgewicht te voorkomen. Onze beoordelingen van droogvoer en natvoer laten zien welke voeren aan deze eisen voldoen. Ook vind je er simpel hoeveel voer je jouw kat hiervan moet geven.

Regelmatige dierenartscontroles

Omdat de Exotic Shorthair een ras is met bepaalde genetische aanleg voor ademhalingsproblemen, oogproblemen en tandheelkundige kwesties, is regelmatige controle bij de dierenarts aan te raden​. Vroegtijdige detectie van gezondheidsproblemen kan helpen om complicaties te voorkomen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Levensverwachting

De levensverwachting van exotische katten kan variëren afhankelijk de gezondheid van de individuele kat. Exotics hebben een gemiddelde levensverwachting van 8 tot 15 jaar.

Er zijn weinig studies die direct de levensverwachting van de Exotic Shorthair behandelen. Wel groeperen sommige onderzoeken de Exotic samen met de Persische langhaar. ⁸ Omdat de Exotic direct afstamt van de Persische langhaar is de levensverwachting van de Pers een goed indicatie. Als we dit doen komen we op een een gemiddelde levensverwachting van ongeveer 14 jaar. met een bereik dat kan variëren van 12 tot 17 jaar.⁹ Een ander onderzoek uit 2024 (10 jaar later) kwam lager uit namelijk op gemiddeld 11 jaar met een bereik van 9 tot 12 jaar.¹⁰

Op basis van deze gegevens schattenw ij dat Exotic Shorthairs doorgaans een levensduur hebben van 12 tot 15 jaar.

Wel spelen factoren zoals voeding, lichaamsgewicht, castratie/sterilisatie, genen en algemene verzorging allemaal een rol in de uiteindelijke levensduur van de kat.

Gezondheidsrisico’s

De vorm van de kop en snuit geven de Exotic zijn kenmerkende, knuffelbare uitstraling. Maar deze eigenschappen brengen ook een verhoogd risico op gezondheidsproblemen met zich mee. Bij raskatten wordt er selectief gefokt, hierdoor komen bepaalde erfelijke aandoening vaker voor bij raskatten. Hieronder vind je de meest voorkomen gezonheidsrisico’s voor de Exotic shorthair.

Brachycefalie en ademhalingsproblemen

Een van de meest opvallende kenmerken van de Exotic Shorthair is de korte snuit, een gevolg van brachycefalie. Dit brengt anatomische veranderingen met zich mee die kunnen leiden tot ademhalingsproblemen. Katten met deze schedelvorm hebben vaak vernauwde neusgaten (stenotische nares), misvormde neusschelpen en een verkorte neusholte, waardoor de ademhaling bemoeilijkt wordt.⁷ Hierdoor kunnen ze snurken, luidruchtig ademen en sneller last hebben van benauwdheid, vooral bij warmte of inspanning.¹¹ Dit staat bekend als het brachycefaal obstructief syndroom (BOAS), wat ook bij honden voorkomt, maar bij katten minder vaak wordt herkend.⁷

Oogproblemen

De grote, ronde ogen van de Exotic Shorthair maken het ras vatbaar voor verschillende oogaandoeningen. Epiphora, een overmatige traanproductie, komt veel voor en kan leiden tot huidirritaties rond de ogen.⁷ Daarnaast hebben deze katten een verhoogd risico op entropion, een aandoening waarbij de oogleden naar binnen krullen en de wimpers tegen het hoornvlies schuren, wat pijn en schade aan het oogoppervlak kan veroorzaken.⁷ Corneasekwestratie, een aandoening waarbij delen van het hoornvlies afsterven en verkleuren, is eveneens vaker gerapporteerd bij brachycefale rassen.¹¹

Tandheelkundige problemen

Door de afwijkende schedelvorm van de Exotic Shorthair staan de tanden vaak dichter op elkaar en kunnen ze scheef groeien. Dit verhoogt het risico op tandvleesontstekingen, tandsteen en tandverlies.⁷ Malocclusie, een verkeerde stand van de kaken, kan leiden tot kauwproblemen en pijn bij het eten. Regelmatige gebitscontroles en tandheelkundige reiniging zijn daarom essentieel voor de gezondheid van deze katten.

Polycystische nierziekte (PKD)

Polycystische nierziekte (PKD) is een erfelijke aandoening die vooral voorkomt bij Persische katten en nauw verwante rassen zoals de Exotic Shorthair.¹² De ziekte wordt veroorzaakt door cystevorming in de nieren, die in de loop der tijd groter worden en de nierfunctie aantasten. Dit kan uiteindelijk leiden tot nierfalen. DNA-tests kunnen de aanwezigheid van het PKD1-gen aantonen, wat het mogelijk maakt om bewust te fokken en de verspreiding van de ziekte te verminderen.¹³

Geschiedenis

De Exotic Shorthair ontstond in de late jaren 50 en vroege jaren 60 in de Verenigde Staten.¹⁴ Amerikaanse Shorthair-fokkers begonnen in het geheim Perzen te kruisen met American Shorthairs om de lichaamsbouw en het zilveren kleurpatroon van de Perzische kat in hun ras te introduceren. Dit leidde tot een verandering in de conformatie van de American Shorthair: het lichaam werd zwaarder, de kop ronder en de neus korter, terwijl de vacht dichter en langer werd.²

Niet alle fokkers waren tevreden met deze ontwikkelingen, waardoor de Exotic Shorthair bijna verloren ging in de kattenfokkerij. Het was CFA-jurylid Jane Martinke die voorstelde om deze katten als een apart ras te erkennen.¹⁴ Dit gebeurde in 1967, toen de Cat Fanciers’ Association (CFA) de Exotic Shorthair officieel toeliet als kampioenschapsras.¹⁴

In de beginjaren werd de Exotic verder ontwikkeld door kruisingen met Burmese en Russische Blauwen om het kortharige gen te behouden. Naarmate het ras groeide in populariteit, werd het fokprogramma steeds selectiever, en in 1987 sloot de CFA de Exotic Shorthair voor outcrosses met andere kortharige rassen, waardoor enkel de Perzische kat als toegestane kruising overbleef.¹⁴

De Exotic Shorthair deelt vrijwel alle kenmerken van de Perzische kat, behalve de vachtlengte. Fokkers moeten regelmatig terugkruisen met Perzen om de gewenste lichaamsbouw en dikke vacht te behouden. Hierdoor worden er ook langharige kittens geboren, die vaak worden geregistreerd als Exotic Longhairs of zelfs als Perzen, afhankelijk van de stamboekregels.¹⁴

Net als de Pers is de Exotic Shorthair een brachycefaal ras, wat betekent dat de kat een korte snuit en een plat gezicht heeft.⁷ Dit uiterlijk werd steeds extremer door fokselectie, vooral naarmate de vraag naar “Peke-faced” of “Ultra-type” katten toenam.¹¹ Deze trend was grotendeels gedreven door de populariteit van het uiterlijk in kattenwedstrijden en bij liefhebbers van exotisch ogende katten.⁴

Ondanks de zorgen over gezondheidsproblemen bij brachycefale katten, blijft de Exotic Shorthair een van de populairste rassen ter wereld.¹¹ Vooral in de Verenigde Staten en Europa is de vraag naar deze katten hoog, mede dankzij hun speelse maar rustige karakter en het feit dat hun korte vacht minder verzorging vereist dan die van de langharige Pers. Hoewel de populariteit van het ras onverminderd groot is, roept de extreme schedelvorm zorgen op over de gezondheid en het welzijn van deze katten.¹¹

Aanschaf

Kittens van dit ras kosten ongeveer € 700 tot € 1500. Bij het aanschaffen van een kitten van dit ras, is het belangrijk om een ​​reputabele fokker te vinden die focust op een goede gezondheid, socialisatie van de kittens en de rasvereisten volgt. Rasvereningen kunnen eisen stellen aan hun fokkers op dit gebied. De prijs van Exotic Shorthairs met kampioensstambomen kunnen echt wel oplopen tot € 5000.

Standaardvereisten

De Exotic is een kattenras dat lijkt op de Pers, maar met een kortere en dikkere vacht. De Exotic moet een indruk geven van een zwaar gebouwde, goed uitgebalanceerde kat met een lieve uitdrukking en zachte, ronde lijnen. De grote, ronde ogen die ver uit elkaar staan in een grote ronde kop dragen bij aan de algehele uitstraling en expressie. De dikke, pluche vacht verzacht de lijnen van de kat en accentueert de rondheid in uiterlijk.

De karakteristieken van de Exotic volgens Tica zijn als volgt:

• Kop: rond en massief, met grote breedte van schedel. Rond gezicht met ronde onderliggende botstructuur. Goed geplaatst op een korte, dikke nek. Schedelstructuur glad en rond bij aanraking en niet overdreven uitstekend van waar het voorhoofd begint aan de bovenkant van de neusbrug tot de achterkant van het hoofd, evenals over de breedte tussen de oren. In profiel gezien is de prominentie van de ogen duidelijk en lijken het voorhoofd, de neus en de kin in verticale lijn te staan.
• Neus: kort, stomp en breed, met “break” gecentreerd tussen de ogen.
• Wangen: vol.
• Snuit: niet overdreven uitgesproken, mooi overgaand in de wangen.
• Kaken: breed en krachtig.
• Kin: vol, goed ontwikkeld en stevig afgerond, wat wijst op een correcte beet.
• Oren: klein, rond getipt, naar voren gekanteld en niet overdreven open aan de basis. Ver uit elkaar geplaatst en laag op het hoofd passend in (zonder te vervormen) de ronde contouren van het hoofd.
• Ogen: briljant van kleur, groot, rond en vol. Niveau geplaatst en ver uit elkaar geplaatst waardoor het gezicht een lieve uitdrukking krijgt.
• Lichaam: van cobby type (gedrongen), laag op poten staand, breed en diep door borstkas, even massief over schouders als romp, met een goed afgeronde middensectie (buik)  en horizontale rug. Goede spiertonus, zonder tekenen van obesitas. Groot of middelgroot. Kwaliteit bepalend eerder dan grootte.
• Poten: kort, dik, sterk. Voorpoten recht. Achterpoten recht als ze van achteren worden bekeken.
• Voeten: groot, rond, stevig. Tenen dicht bij elkaar gedragen, vijf vooraan  vier achteraan.
• Staart: kort, maar in verhouding tot lichaamslengte. Zonder curve gedragen  op lagere hoek dan rug.
• Vacht: dicht, pluche, zacht  vol leven. Uitstaand door rijke dikke ondervacht. Middellang. Aanvaardbare lengte afhankelijk  van juiste ondervacht.

Samenvatting

De Exotic Shorthair is een compact gebouwde kat met een kenmerkende ronde kop, grote expressieve ogen en een korte, dichte vacht die minder onderhoud vergt dan die van de Pers. Zijn uiterlijk doet denken aan een teddybeer, met een zachte, pluche vacht en een vriendelijke uitstraling.

Qua karakter is hij rustig, aanhankelijk en sociaal, zonder opdringerig te zijn. Hij houdt van menselijk gezelschap, speelt graag, maar heeft een gematigd energieniveau. De Exotic gaat goed samen met andere huisdieren en is meestal tolerant naar vreemden.

Gezondheid en verzorging zijn belangrijke aandachtspunten bij dit ras. Door zijn brachycefale schedelvorm heeft de Exotic een verhoogd risico op ademhalingsproblemen, overmatige traanproductie en tandheelkundige problemen. Hij heeft daarom regelmatig gezichts- en gebitsverzorging nodig. Daarnaast heeft hij een neiging tot gewichtstoename, waardoor een gebalanceerd dieet en voldoende beweging belangrijk zijn.

Bronnen

1. Hart BL, Hart LA. Your Ideal Cat: Insights into Breed and Gender Differences in Cat Behavior. West Lafayette, IN: Purdue University Press; ↩︎
2. Siegal M, et al, eds. The Cornell Book of Cats: A Comprehensive and Authoritative Medical Reference for Every Cat and Kitten. 2nd ed. New York, NY: Villard Books, a division of Random House, Inc.; 1997. ↩︎
3. The International Cat Association (TICA). Persian Breed Group Standard, 05/01/2004 ↩︎
4. Plitman L, Černá P, Farnworth MJ, Packer RMA, Gunn-Moore DA. Motivation of Owners to Purchase Pedigree Cats, with Specific Focus on the Acquisition of Brachycephalic Cats. Animals (Basel). 2019;9(7):394. Published 2019 Jun 27. doi:10.3390/ani9070394 ↩︎
5. Hart BL, Hart LA. Your Ideal Cat: Insights into Breed and Gender Differences in Cat Behavior. West Lafayette, IN: Purdue University Press; 2013 ↩︎
6. Mikkola S, Salonen M, Hakanen E, Sulkama S, Lohi H. Reliability and Validity of Seven Feline Behavior and Personality Traits. Animals (Basel). 2021;11(7):1991. Published 2021 Jul 2. doi:10.3390/ani11071991 ↩︎
7. Anagrius KL, Dimopoulou M, Moe AN, Petterson A, Ljungvall I. Facial conformation characteristics in Persian and Exotic Shorthair cats. J Feline Med Surg. 2021;23(12):1089-1097. doi:10.1177/1098612X21997631 ↩︎
8. Egenvall A, Nødtvedt A, Häggström J, Ström Holst B, Möller L, Bonnett BN. Mortality of life-insured Swedish cats during 1999-2006: age, breed, sex, and diagnosis. J Vet Intern Med. 2009;23(6):1175-1183. doi:10.1111/j.1939-1676.2009.0396.x ↩︎
9. O’Neill DG, Church DB, McGreevy PD, Thomson PC, Brodbelt DC. Longevity and mortality of cats attending primary care veterinary practices in England. J Feline Med Surg. 2015;17(2):125-133. doi:10.1177/1098612X14536176 ↩︎
10. Teng KT, Brodbelt DC, Church DB, O’Neill DG. Life tables of annual life expectancy and risk factors for mortality in cats in the UK. J Feline Med Surg. 2024;26(5):1098612X241234556. doi:10.1177/1098612X241234556 ↩︎
11. Berteselli GV, Palestrini C, Scarpazza F, Barbieri S, Prato-Previde E, Cannas S. Flat-Faced or Non-Flat-Faced Cats? That Is the Question. Animals (Basel). 2023;13(2):206. Published 2023 Jan 5. doi:10.3390/ani13020206 ↩︎
12. Lyons LA. Genetic testing in domestic cats. Mol Cell Probes. 2012;26(6):224-230. doi:10.1016/j.mcp.2012.04.004 ↩︎
13. Lyons LA. DNA mutations of the cat: the good, the bad and the ugly. J Feline Med Surg. 2015;17(3):203-219. doi:10.1177/1098612X15571878 ↩︎
14. Helgren JA. Barron’s Encyclopedia of Cat Breeds: A Complete Guide to the Domestic Cats of North America. 2nd ed. Barron’s Educational Series; 2013. ↩︎